تایر جزء حلقهای شکلی است که رینگ چرخ را احاطه میکند تا بار وسیله نقلیه را از محور از طریق چرخ به زمین منتقل کند و روی سطحی که چرخ روی آن حرکت میکند، کشش ایجاد کند. بیشتر لاستیکها، مانند خودروها و دوچرخهها، ساختارهایی با باد پنوماتیک هستند، که همچنین یک بالشتک انعطافپذیر را فراهم میکنند که با غلتش لاستیک بر روی اجزای ناهموار روی سطح، شوک را جذب میکند.
بیشتر بخوانید: رینگ چرخ
تایرهای خودرویی علائم شناسایی مختلفی دارند که روی دیواره جانبی، به عنوان کد تایر قالب گیری میشود. این علائم اندازه، درجهبندی و دیگر اطلاعات مربوط به هر تایر را مشخص میکنند.
دینامیک تایر
- تعادل: ترکیبهای چرخ-تایر نیاز به توزیع یکسان جرم، دور محیطش دارد تا درحالیکه میچرخد تعادل تایر حفظ شود. تایرها در هنگام تولید، با استفاده از دستگاههای بالانس تایر کنترل میشوند تا عدم تعادل استاتیک و دینامیک بیش از حد وجود نداشته باشد. تایرها، مجددا در زمان مونتاژ در کارخانه خودروسازی یا فروشگاه بعد از نصب روی چرخ کنترل میشوند. زمانی که عدم تعادل بیش از حد وجود داشته باشد؛ عدم تعادل با نصب وزنههای تعادلی روی چرخها جبران میگردد. یک روش جایگزین برای بالانس تایر، استفاده از عوامل (agents) تعادلی داخلی تایر است. این عوامل، از نیروی گریز از مرکز و اینرسی بهره برده تا عدم تعادل تایر را جبران کنند. برای تسهیل بالانس مناسب، بیشتر تولیدکنندههای تایرهای اسپرت، علائم قرمز و زردی روی دیوارههای جانبی قرار میدهند تا بهترین گزینه نصب هماهنگ برای مجموعه تایر/چرخ انتخاب گردد. دو روش نصب هماهنگ تایرهای اسپرت روی مجموعه چرخ وجود دارد که از علائم قرمز (یکنواختی) یا زرد (وزن) استفاده میکند.
- افزایش قطر ناشی از گریز از مرکز: یک تایر در حال چرخش با سرعت بالا، به دلیل نیروهای گریز از مرکز که لاستیک آج را مجبور به فرار از محور چرخش میکنند ، تمایل به افزایش قطر دارد. این پدیده میتواند موجب خطای سرعتسنج شود. با افزایش قطر تایر، عرض تایر کم میشود. این افزایش قطر ناشی از گریز از مرکز، میتواند در سرعتهای بالا موجب سایش تایر با وسیله نقلیه شود. تایرهای موتورسیکلت اغلب به گونهای تقویتشده، طراحی میشوند تا افزایش قطر را به حداقل برسانند.
- دنباله بادی: دنباله بادی اثری دنبالهمانند است که ناشی از غلتش تایر روی سطوح سخت و قرار گرفتن تایر در معرض نیروهای جانبی (مانند زمان گردش) میباشد. به بیان دقیقتر، فاصله نیروی برآیند لغزش جانبی با پشت مرکز هندسی جاپا است.
- زاویه لغزش: زاویه لغزش یا زاویه لغزش جانبی، زاویه بین جهت واقعی حرکت چرخ غلتان و جهتی که به سمت آن نشانه رفته است، میباشد (زاویه بین بردار مجموع سرعت انتقالی و سرعت لغزش جانبی).
- زمان انفعال: تاخیر میان زمان به وجود آمدن زاویه لغزش و زمان رسیدن نیروی گردش به مقدار پایدار میباشد.
- ثابت فنر: سفتی عمودی یا ثابت فنر، نسبت نیروی عمودی به میزان تغییر شکل عمودی تایر گفته شده و موجب بهبود عملکرد کلی سیستم تعلیق وسیله نقلیه میگردد. به طور کلی، ثابت فنر با افزایش فشار باد، افزایش پیدا میکند.
- فاصله توقف: تایرهای اسپرت، طرح آج و ترکیبات لاستیکیای دارند که برای چسبندگی به سطح جاده طراحی شدهاند و معمولا فاصله توقف اندک کمتری دارند. درهرحال، فراتر از کلیگویی، به تستهای مخصوص ترمزگیری برای داده، نیاز است.
نیروهای وارده به تایر
- رانش camber: نیروی camber و رانش camber نیروهایی هستند که عمود بر جهت حرکت تایر غلتان تولید شده و ناشی از زاویه camber چرخ و جاپای محدود میباشد.
- دایره نیروها: دایره نیروها، دایره کشش، دایره اصطکاک، یا بیضی اصطکاک یک روش مفید برای تصور فعل و انفعال دینامیکی بین تایر وسیله نقلیه و سطح جاده است.
- جاپا: جاپا یا ردپای تایر ناحیهای از آج است که با سطح جاده تماس دارد. این ناحیه، نیروها را از طریق اصطکاک بین تایر و جاده منتقل میکند. نسبت طول به عرض جاپا، ویژگیهای گردشی و فرمانپذیری را تحت تاثیر قرار میدهد.
- نیروی گردش: نیروی گردش یا نیروی جانبی، نیروی عرضی (موازی با سطح جاده) تولید شده توسط تایر وسیله نقلیه در هنگام گردش است.
- کشش خشک: کشش خشک معیار توانایی تایر برای تحویل کشش یا چسبندگی تحت شرایط خشک است. کشش خشک، تابع ضخامت ترکیب لاستیکی است.
- تغییر نیرو: آج تایر و المانهای دیواره جانبی، به هنگام ورود و خروج از جاپا، تحت تغییر شکل و بازیابی قرار میگیرند. از آن جایی که لاستیک، خواص الاستومری دارد؛ در این سیکل تحت تغییر شکل قرار میگیرد. با تغییر شکل و بازیابی لاستیک، نیروهایی سیکلی به وسیله نقلیه وارد میشود. از این تغییرات به صورت کلی تحت عنوان یکنواختی تایر یاد میشود. یکنواختی تایر با تغییر نیروی شعاعی (RFV)، تغییر نیروی عرضی (LFV) و تغییر نیروی مماسی مشخص میگردد. تغییر نیروی شعاعی و عرضی توسط یک دستگاه تغییر نیرو در پایان فرآیند تولید اندازهگیری میشود. تایرهای خارج از محدوده مشخصشده برای RFV و LFV مردود میشوند. پارامترهای هندسی شامل انحراف شعاعی، انحراف عرضی و تحدب دیواره کناری با دستگاه یکنواختی تایر در کارخانه تایر در پایان فرآیند تولید به عنوان کنترل کیفیت، اندازهگیری میشوند.
- مقاومت غلتشی: به مقاومت غلتش ناشی از تغییر شکل تایر در تماس با سطح جاده گفته میشود. با غلتش تایر، آج وارد ناحیه تماس شده و صاف میشود تا همشکل با جاده شود. انرژی مورد نیاز برای تغییر شکل، وابسته به فشار باد تایر، سرعت چرخش و بسیاری از ویژگیهای فیزیکی ساختار تایر نظیر نیروی فنری و سفتی است. سازندگان تایر به دنبال مقاومت غلتشی کمتر تایر هستند تا مصرف سوخت را در خودروها و بهخصوص کامیونها، که مقاومت غلتشی موجب مصرف زیاد سوخت میگردد، بهبود ببخشند. تایرهای بادی، همچنین مقاومت غلتشی بسیار کمتری نسبت به تایرهای توپر دارند؛ به این دلیل که فشار هوای داخلی در همه جهات عمل میکند، تایر بادی توانایی جذب برآمدگیهای جاده به هنگام غلتش روی آنها را دارد بدون اینکه نیرویی درخلاف جهت حرکت به آن وارد شود؛ این مسئله در مورد تایرهای توپر (یا پر شده با فوم) نیز صادق است.
- گشتاور خودتراز: یا گشتاور تراز، SAT یا Mz، گشتاوری است که تایر به هنگام غلتش ایجاد میکند و تمایل دارد تایر را حول محور عمودیاش بچرخاند.
- کشش تر: کشش تر، کشش یا چسبندگی تایر، در جاده خیس است. کشش تر با توانایی آج برای تخلیه آب از ردپای تایر بهبود یافته و امکان تشکیل لایه آب بین تایر و سطح جاده (هیدروپلان) را کاهش میدهد. در هر حال، تایرها با سطح مقطع دایرهای، نظیر تایر دوچرخههای مسابقهای، در زمانی که به طور مناسب باد شده باشند؛ ردپای کوچکی داشته و مستعد تشکیل لایه آب میان تایر و جاده (هیدروپلان) نمیباشند. مشاهده شده که این گونه تایرها وقتی بدون آج باشند، کشش بهتری در دو حالت تر و خشک خواهند داشت.
سایش تایرها
این مورد در زمان تماس عادی با جاده یا زمین اتفاق میافتد؛ انواع بسیاری از سایش غیرعادی وجود دارد. تراز نامناسب چرخ میتواند موجب سایش بیش از حد داخلیترین و خارجیترین دندانهها شود. مسیرهای شنی، صخرهای و دیگر مسیرهای ناهموار موجب تسریع سایش میشوند. باد بیش از حد و بالاتر از حداکثر دیواره جانبی میتواند موجب سایش بیش از حد وسط آج شود. تایرهای مدرن دارای تسمههایی فولادی داخلی بوده که از این مسئله جلوگیری میکنند. کمبادی موجب سایش بیش از حد دندههای خارجی میشود. چرخهای نامتعادل میتوانند موجب سایش نابرابر تایر شوند؛ به این دلیل که چرخش ممکن است کاملا دایرهای نباشد. تولیدکنندگان تایر و شرکتهای خودروسازی به صورت مشترک استانداردهایی برای تست سایش آج ایجاد کردهاند که شامل پارامترهای اندازهگیری برای کاهش مقطع آج، تعداد برجستگیها و سایش یکطرفه میشود.
شاخصهای سایش آج (T.W.I)
قسمتهای برجسته در کانالهای آج، نشانگر ساییدگی آج و غیرایمن بودن آن هستند. شاخصها از سال 1968 در ایالات متحده برای تمامی تایرهای نو الزامی شدهاند. در بسیاری از کشورها، قوانین بزرگراه از رانندگی در جادههای عمومی با تایرهایی که سطح تماسشان همسطح با هر یک از این شاخصها است، ممانعت میکند – این معیار اغلب معادل زمانی است که عمق شیار، تقریبا 1.5 mm یا 1.6 mm (2/32 inch) باشد. TWI را میتوان برای اشاره به پیکانها و نمادهای کوچک روی دیواره جانبی استفاده کرد که نشانگر موقعیت شاخصهای سایش هستند.
آسیب ناشی کهنگی (پیر شدن)
کهنگی تایر یا تخریب Thermo-oxidative میتواند ناشی از زمان، محیط و دمای کاری، فشار جزئی اکسیژن در تایر، خستگی لاستیک یا ویژگیهای ساختاری و ترکیبی باشد. برای مثال، قرار گرفتن در برابر اشعه فرابنفش برای مدت طولانی منجر به اعوجاج مواد شیمیایی لاستیک شده که به طور بالقوه باعث پوسیدگی خشک میگردد. روشهای مختلف نگهداری میتوانند فرآیند کهنهشدن را آهسته کنند اما نخواهند توانست تخریب تایر از بین ببرند.
قوانین مرتبط با تایرها
قاره آمریکا
اداره ملی بزرگراه و ایمنی ترافیک (NHTSA)، یک نهاد دولتی زیرمجموعه وزارت ترابری (DOT) است که وظیفه آن نظارت بر ایمنی خودرو در ایالات متحده است. NHTSA سیستم درجهبندی واحد کیفیت تایر (UTQG) را ایجاد کرده است که سیستمی برای مقایسه عملکرد تایرها میباشد که طبق آن بایستی سایش آج، کشش و دمای کاری تایر روی آن درج گردد. کد DOT یک ترکیب از اعداد و حروف است که روی دیواره جانبی تایر قالبگیری شده و امکان شناسایی تایر و سن آن را مهیا میکند. این کد توسط وزارت ترابری ایالات متحده اجباری اعلام شده است اما در سراسر دنیا مورد استفاده قرار میگیرد. کد DOT برای تشخیص محصول فراخوانشده یا نزدیک به انقضا بودن تایر نیز مفید است. انجمن تایر و رینگ (T&RA) یک سازمان داوطلبانه استانداردهای آمریکا است که هدف آن ارتقا قابلیت استفاده از تایرها، رینگها و قطعات به جای یکدیگر است. برای مثال، این سازمان استانداردهای کلیدی اندازه تایر، اندازه مقطع رینگ، والف تایر و استانداردهای بار/میزان باد را منتشر میکند. موسسه ملی استانداردسازی اندازهگیری و کیفیت صنعتی (INMETRO)، نهاد فدرال برزیلی مسئول برای تایید چرخ و تایر خودرو است.
قاره اروپا
سازمان فنی تایر و رینگ اروپا (ETRTO)، سازمان استاندارد اروپا برای ایجاد ابعاد مهندسی، مشخصات باد/فشار و راهبردهای کاربری است. تمامی تایرهای فروخته شده برای کاربری جاده بعد از ژوئیه 1997 بایستی دارای نشان E باشند. این نشان به تنهایی یا E بزرگ یا e کوچک بوده که بعد از آن یک عدد در یک دایره یا مستطیل و سپس یک عدد دیگر میآید. E بزرگ نشانگر مطابقت تایر با الزامات ابعادی، کارآیی و نشانگذاری قانون 30 ECE میباشد. e کوچک نشانگر مطابقت تایر با الزامات ابعادی، کارآیی و نشانگذاری بخشنامه 92/23/ECE میباشد. عدد درون دایره یا مستطیل، مشخصکننده کد کشوری است که دولت آن، مجوز را اعطا کرده است. آخرین عدد خارج از دایره یا مستطیل، شماره مجوز برای تایر با اندازه و نوع مشخص است.
انجمن تولیدکنندگان لاستیک بریتانیا (BRMA) در ژوئن 2001 پیشنهاد میدهد که: BRMA موکدا توصیه میکند که تایرهای استفادهنشده در صورتی که سن بالای 6 سال دارند نباید مورد استفاده قرار بگیرند و تمامی تایرهایی که 10 سال از زمان تولید آنها گذشته، بایستی جایگزین گردند.
قاره آسیا
انجمن تولیدکنندگان تایر اتومبیل ژاپن (JATMA)، سازمان استاندارد ژاپن برای تایر، رینگ و والف میباشد. عملکرد آن مشابه T&RA و ETRTO میباشد. گواهی اجباری چین (CCC)، یک سیستم اجباری مجوزدهی است که بر روی ایمنی محصول در چین تمرکز دارد که از آگوست 2002 اجرایی گردید. سیستم گواهی CCC، توسط اداره کل نظارت کیفیت، بازرسی و قرنطینه جمهوری خلق چین (AQSIQ) و اداره صدور گواهینامه و اعتباربخشی جمهوری خلق چین (CNCA) اداره میشود.
نگهداری از تایرها
برای نگهداری تایر، چندین عمل مناسب هستند: چرخش تایر، تنظیم چرخ، و برخی مواقع آجزنی مجدد.
- جابجایی چرخشی: تایرها ممکن است زمانی که بر روی یک وسیله نقلیه نصب میشوند، الگوهای سایشی نامنظمی داشته باشند و در بعضی نقاط ساییده باشند. وسایل نقلیه دیفرانسیل جلو، در مقایسه با تایرهای عقب، تمایل بیشتری به سایش تایرهای جلو در مدت کوتاهتری دارند. جابجایی گردشی تایر به معنی جابجایی تایر در موقعیتهای مختلف وسیله نقلیه است؛ برای مثال جلو به عقب به منظور قرینه کردن سایش با هدف افزایش عمر تایر.
- تنظیم: تنظیم چرخ، با ممانعت از چرخش تایر در جهتی غیر از مسیر وسیله نقلیه، به جلوگیری از سایش تایر کمک میکند. در زمان نصب بر روی وسیله نقلیه، ممکن است چرخ و تایر، کاملا تراز با مسیر حرکت نبوده و موجب سایش نامتقارن گردد. در صورتی که انحراف از تراز زیاد باشد؛ آنگاه در صورت عدم تصحیح، ساییدگی نامتقارن قابل توجه خواهد بود. تنظیم چرخ، پروسه کنترل و تصحیح این شرایط از طریق تنظیم زوایای camber، caster و toe میباشد. تنظیم زوایا بایستی مطابق مشخصات کارخانه باشد.
باد تایر و تاثیر آن
باد تایر عامل اصلی سایش بهینه و مقاومت غلتشی تایرهای بادی است. بسیاری از وسایل نقلیه دارای سیستم نظارت فشار بوده تا از مناسب بودن فشار تایر اطمینان حاصل کنند.
- مشخصات: تایرها توسط تولیدکننده وسایل نقلیه با یک فشار باد پیشنهادی، تعیین میگردند که موجب عملکرد ایمن در محدوده بار مشخصشده برای تایر و وسیله نقلیه میشود. بیشتر تایرها، دارای مهر حداکثر میزان فشار میباشند. برای خودروها و وانتها، تایرها بایستی تا میزان پیشنهادی تولیدکننده باد شوند که معمولا روی یک برچسب، قسمت داخلی درب سمت راننده، یا در دفترچه راهنما ذکر شده است. تایرها نباید به جای فشار پیشنهادی تا فشار درجشده روی دیواره جانبی باد شوند؛ زیرا فشار حداکثر است.
- تماس با زمین: جاپای تایر به سادگی با کمبادی یا باد بیش از حد تغییر میکند. باد بیش از حد میتواند سایش در مرکز جاپا را افزایش دهد و کمبادی آج را مقعر کرده و موجب تماس کمتر مرکز تایر میشود؛ اگرچه جاپا بزرگتر میشود. بیشتر تایرهای مدرن با فشار بالا نیز به طور متقارن ساییده میشوند اما در صورت کمبادی زودتر از موعد ساییده میشوند. فشار زیاد تایر میتواند مقاومت غلتشی را کاهش دهد و نیز فاصله ترمزگیری را کاهش دهد. فشار خیلی کم تایر، جاپای تایر را به شدت افزایش میدهد. این مسئله موجب افزایش مقاومت غلتشی، خمشدگی تایر و اصطکاک میان تایر و جاده میشود. کمبادی میتواند منجر به گرمشدن بیش از حد تایر، سایش زودهنگام آج و جدایش آج در موارد شدید گردد.
- نظارت: سیستمهای کنترل فشار تایر (TPMS) سیستمهای الکترونیکیای هستند که فشار تایر در هر چرخ را کنترل میکنند و زمانی که فشار به کمتر از حد هشدار برسد؛ به راننده اخطار میدهند. چندین طرح برای کنترل فشار خودرو وجود دارد. بعضی از این سیستمها، مستقیما فشار را اندازهگیری میکنند و بعضی دیگر اندازهگیری غیر مستقیم انجام میدهند، نظیر اندازهگیری در زمانی که اندازه نسبی تایر به دلیل فشار هوای کمتر تایر، تغییر میکند.
مقاومت غلتشی به عنوان تابعی از باد تایر
علت خرابی تایرها
تایرها ممکن است به دلایل مختلف خراب شوند، شامل:
- جدایش تسمه: جدایش تسمه میتواند به صورت تسمه به تسمه، آج و تسمه یا جدایش لبه تسمه باشد. جدایش تسمه به تسمه ممکن است در اثر تغییر شکل بیش از حد تایر، دمای بالای سطح، سوانح رانندگی و دیگر دلایل ناشی نگهداری و انبار، رخ دهد.
- دیگر جدایشها: شامل جدایش در آج تایر، در محدوده زهوار، قسمت پایینی دیواره جانبی، بین لایههای تقویتکننده و جدایش فولاد تقویتکننده و مواد پارچهای.
- دیگر خرابیها: شامل خرابی ناشی از پنچر رفتن، تخریب شیمیایی، ترک، تورفتگیها و برآمدگیها.
از بین رفتن کشش بین تایر و جاده
- لاستیک مذاب: به هنگام گرم شدن ترکیبات تایر به دلیل اصطکاک توقف، گردش یا شتابگیری، ممکن است که ذوب شوند، به سطح جاده بچسبند و روی سطح بنشینند. این اثر با افزایش دمای محیط تقویت میشود.
- تشکیل لایه آب بین تایر و جاده (Hydroplaning): تایرهای وسایل نقلیه یا هواپیماها که از یک سطح تر عبور میکنند، در صورت داشتن سرعت کافی یا عمق آب کافی نسبت به میزان پیشبینیشده برای آج؛ ممکن است تماس خود با سطح را از دست بدهند. در این حالت، ناحیه تماس تایر روی یک لایه آب سواری کرده و اصطکاک مورد نیاز برای ترمزگیری یا پیچیدن را از دست میدهد و شروع به لغزش میکند. هیدروپلان ممکن است به صورت هیدروپلان دینامیک رخ دهد که در آن آب ساکن دارای حداقل عمق 12 اینچ (3 mm) بالاتر از بافت سطح است و سرعت از حد آستانه بالاتر نگه داشته شده است. هیدروپلان همچنین ممکن است به صورت هیدروپلان ویسکوز رخ دهد که در آن لاستیک تایر در یک بازه کوتاه ذوب شده و باعث لغزش گردد؛ این پدیده ممکن باعث باقیماندن لاستیک تایر روی سطح زمین گردد. با افزایش سرعت تایر، هیدروپلان دینامیک موجب کاهش اصطکاک و تماس میشود.
- برف: توانایی نگهداری کشش در برف یک تایر، به میزان توانایی تایر در فشردهسازی برف بستگی دارد که سپس موجب مقاومت در برابر لغزش در راستای یک صفحه برش موازی با سطح تماس تایر با زمین میشود. در همین حین، کف آجهای تایر، برفی که حمل میکنند را فشرده کرده که خود نیز موجب اصطکاک میشود. فرآیند فشردهسازی برف درون آجها، نیاز به تخلیه به موقع برف داشته تا در دور بعدی، دوباره برف را فشرده کند. فرآیند فشردهسازی/تماس هم در جهت حرکت برای رانش و ترمز و هم در جهت عرضی برای پیچیدن کار میکند.
- زمین نرم: خاک میتواند با آب روانکاری شود که توانایی نگهداری استحکام برشی آن را در زمان اعمال نیرو توسط تایر در شتابگیری، ترمزگیری و پیچیدن کاهش میدهد. ماسه خشک نیز به دلیل انسجام ضعیف میان ذرات ماسه، استحکام برشی کمی دارد.
پایان استفاده از تایرها
زمانی که تایرها دور انداخته میشوند، به عنوان ضایعات در نظر گرفته میشوند. تایرهای ضایعاتی، اغلب برای چیزهایی نظیر ضربهگیر خودرو تا وزنههایی برای پایین نگه داشتن تارپولین مورد استفاده قرار میگیرند. تایرها در محلهای دفن زباله مطلوب نمیباشند؛ زیرا حجم زیادی دارند که 75 درصد آن فضای خالی است که به سرعت فضا را هدر میدهد. تایرهای لاستیکی با احتمال بالا حاوی مقدار کمی از فلزات سنگین یا دیگر آلایندهها بوده ولی از آنجایی که کاملا درون ترکیب لاستیک قرار گرفتهاند، احتمال خطر وجود ندارد؛ مگر اینکه ساختار تایر به طور جدی توسط آتش یا مواد شیمیایی قوی دچار آسیب گردد. بعضی از مراکز، مجاز به بازیافت تایر ضایعاتی از طریق خرد کردن و تبدیل آن به محصولات جدید یا فروش مواد به نیروگاههای دارای مجوز، برای سوخت میباشند.
مسائل زیستمحیطی
کشور آمریکا سالیانه حدود 285 میلیون تایر ضایعاتی تولید میکند. به دلیل نگرانیهای مرتبط با تجمیع، خطر آتشسوزی و مگسها، بسیاری از ایالات، قوانینی برای تعداد تایرهای ضایعاتی قابل نگهداری در هر سایت دارند. در گذشته، میلیونها تایر در زمینهای باز دور انداخته میشدند. این کار باعث ایجاد بستری برای تولیدمثل مگسها میشود؛ زیرا تایرها اغلب آب را در درون خود نگه داشته و آب به اندازه کافی گرم باقی میماند تا مگسها تولید مثل کنند. مگسها ایجاد مزاحمت کرده و احتمال شیوع بیماری را بالا میبرند. همچنین، خطر آتشسوزی به وجود میآید؛ به این دلیل که چنین توده عظیمی از تایر، مقدار زیادی از سوخت است. بعضی از آتشسوزیهای ناشی از تایر برای ماهها به طول انجامیدهاند؛ زیرا آب به میزان کافی در تایر سوزان نفوذ نکرده یا آن را سرد نمیکند. تایرها به گداخته شدن شناخته میشوند که موجب رهایی هیدروکربنها و دیگر مواد آلاینده در زمین و تحت گرمای شدید و دمای بالای آتش، حتی درون آبهای زیرزمینی میگردند. دود سیاه آتش تایر موجب آلودگی هوا شده و یک خطر برای املاک در مسیر باد محسوب میشود.
به دلیل نشت فلزات و دیگر آلایندهها از تکههای تایر، استفاده از خردههای تایرهای ضایعاتی برای تزیین منظره، بحث برانگیز شده است. غلظت روی (تا 2 درصد وزنی) به شدت برای زندگی آبی و گیاهان سمی است. شواهدی نگرانکننده درباره ترکیباتی که از تایر به آب منتقل میشوند وجود دارد که حاوی مختلکننده هورمون بوده و موجب ضایعات کبدی میشوند.
آجزنی مجدد
تایرهایی که کاملا ساییده شده اند، میتوان مجددا آجزنی و بازتولید کرد تا جایگزین آج ساییده گردند. از فرآیند برداشتن آج ساییدهشده و اضافه کردن آج جدید، تحت عنوان آجزنی یا روکش مجدد نام برده میشود. دو فرآیند اصلی برای آجزنی مجدد تایر، به نام پیشپخت و پخت با قالب وجود دارد. هر دو فرآیند با بازرسی تایر آغاز شده، سپس با روش بازرسی غیر مخرب، مثل شیروگرافی (Shearography)، آسیبهای غیرقابل مشاهده و آثار باقیمانده و میخها پیدا میشوند. بعضی از منجیدها تعمیر شده و بعضی دور انداخته میشوند. در صورتی که منجید شرایط استفاده را داشته باشد؛ تایرها را میتوان بارها آجزنی مجدد کرد. تایرهای مخصوص وسایل نقلیه مسافتهای کوتاه چندین بار آجزنی مجدد را در طول عمر تایرهای مخصوص مسافتهای طولانی تجربه میکنند. آج قدیمی از روی منجیدهای مناسب آجزنی مجدد برداشته شده تا آماده آجزنی مجدد شوند.
در حین فرآیند آجزنی مجدد، تکنسینها بایستی مطمئن شوند که منجید در بهترین شرایط ممکن قرار دارد تا امکان خرابی منجید به حداقل برسد. منجیدهایی با مشکلاتی نظیر آج پوششدادهشده (capped)، جدایش آج، برشهای تعمیرنشدنی، تسمههای خوردهشده یا دیواره جانبی آسیبدیده یا هرگونه تایر پنچر رو یا سابیده شده(skidded)، مردود خواهد شد. روش پخت با قالب، از لاستیک خام، روی منجید قبلا تراشیدهشده و آماده، که سپس در قالب پخته میشود، استفاده میکند. در حین پخت، ولکانش رخ داده و لاستیک خام به منجید میچسبد و شکل آج قالب را به خود میگیرد. از سوی دیگر، روش پیشپخت، از نوار آج آماده روی سطح تراشیده شده و آماده منجید استفاده میکند که بعدا در اتوکلاو پخته میشود؛ به طوری که ولکانش بتواند رخ دهد.
بازیافت تایرها
تایرها میتوانند به خیلی از موارد، از جمله آسفالت گرم تبدیل شوند، معمولا به صورت اصلاحکننده خرده لاستیک-سطح آسفالت بازیافتی (CRM-RAP) و به صورت تراکمی در بتن سیمان پرتلند. تایرهای خردشده میتوانند مالچ لاستیکی ساخته و روی زمین بازی، برای جلوگیری از آسیبدیدگی ناشی از افتادن استفاده شوند. بعضی از ساختمانهای سبز، به صورت عمومی و خصوصی با تایرهای قدیمی ساخته میشوند. روش گرماکافت تایر، برای بازیافت تایرهای مصرفشده، روشی است که تایرهای کامل یا خردشده را در یک مخزن رآکتور بدون اکسیژن، با یک منبع گرمایی، گرم میکند. در رآکتور، لاستیک بعد از شکستهشدن پلیمرهای لاستیک و تبدیل به مولکولهای کوچکتر، نرم میشود.
در صورت داشتن هرگونه سوال در خصوص تهیه و خرید انواع لوازم یدکی هیوندای و لوازم یدکی کیا میتوانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.